Ulusal ve Uluslararası Standartlarda Yetkilendirme
Ulusal ve uluslararası standartlarda yetkilendirme kapsamında kurum yönünde firmalara yetki belgesi verilir. Bu belgenin başvuru talebi beraberinde verildiği ve belli şartlara göre verildiği bilinmektedir. Kurumun ilgili konuya ilişkin şekilde başvuru yapmış ve başvurusunun uygun görülmesi halinde belli şirketlere belge verdiği bilinir. Bu durum yetkilendirme rejimi olarak ta bilinmektedir. Şirketlerin talebi doğrultusunda coğrafi kapsamı içeren ulusal il ya da iller içinde yetki belgeleri düzenlenmektedir. Genel bakımdan şirketlerin belli mesleklere dayalı yetkisini ölçmek değerlendirme yapmak ve öne çıkarmak için çok önemli bir uygulama olduğu bilinmektedir. 2007 yılından beri uygulanmakta olan bu sistem birçok şirket ve çalışanları tarafından kullanılmaktadır.
Ulusal ve uluslararası standartlarda yetkilendirme belli mesleklere dayalı standartların temel alınması ve geliştirilmesi adına yapılmaktadır. Bunlara ilişkin uygulamalar akreditasyon ve uygulamaların denetim kapsamındaki ölçme ve değerlendirmedeki ilgili kurallarla bir bütündür. Belgelendirmeye ilişkin yönde ulusal mesleki sisteminin temel amacı şu şekilde sıralanır.
- Eğitim beraberinde istihdam alanını güçlendirme
- Ulusal ve uluslararası standartları oluşturma
- Eğitimin kalitesini ve güvencesini temin etme
- Yatay ve dikey geçişlerde yeterlilikleri ölçme
- Kıyaslanabilen alt yapıyı oluşturma
- Öğrenimin geliştirilmesini ve ilerlemesini sağlama
- İş dünyasında hayat boyu destekleyici kariyer imkânı sunma
Yukarıda belirtilen maddeler ulusal ve uluslararası meslek standartlarıyla ilgili olup kurumların bu açıdan amaçladığı durumları öne çıkarmaktadır. İş piyasasına yönelik uygun bakış açısının oluşmasını sağlarken amaç doğrultusunda ilerleme kaydedilmesine özen gösterilmektedir. Kişilerin mesleki hayatındaki başarılarını ve yeteneklerini arttırmaya yönelik yapılan çalışmalardır. Katılımların yapılması ile hazırlanan yeterlilik taslağı MYK sektör komitesi tarafından incelenip değerlendirilmektedir. Sonrasında MYK yönetim kurulu onayı ile ulusal yeterlilik şeklinde kabul görmektedir. Resmi şekilde sınav ve belgelendirme sürecine tabii tutulmaktadır. Eğitim ve öğretim müfredatlarının gelişmesini de sağladığı bilinmektedir. BU yüzden öğrenme ve ölçme kapsamında meslek standartları temel alınarak sınav programı hazırlanmaktadır.
Uluslararası Yeterlilik Belgesi
Uluslararası yeterlilik belgesi kişilerin bir mesleği başarıyla yapabilmesi açısından bireylerde bulunması gereken bilgilerin, becerilerin ve yeteneklerin ölçülmesi kapsamında değerlendirilen teknik dokümanlardır. Bu dokümanlara verilen isim uluslararası yeterlilik belgesi şeklinde belirtilmektedir. Çalışanların kariyer hayatını etkileyen bu durum her açıdan ölçeklendirilmiştir. 2007 yılı itibariyle ilgili tüm mevzuat çalışmaları ilerletilmektedir. Mesleklerin sürdürülmesi ve başarı oranının yükseltilmesi haricinde eğitim ve öğrenim hayatıyla da ilgili bir durumdur. Yani öğrenim görmekte olan kişiler için iş piyasasına yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Bu belgeyi alabilmek için öncelikle kuruma başvuru yapılması gereklidir. Başvuru sonrasında belgeyi almaya uygun görülen kişiler belli şartları sağlamak zorundadır.
Uluslararası yeterlilik belgesi almak isteyen kişiler için kurulmuş bu sistem başvuru, sınav, değerlendirme, analiz, sonuç ve belge verme şeklinde ilerleyen adımlardan oluşmaktadır. Bir mesleğe uygun olup olmadığınızı ölçen bu durum o mesleği layıkıyla yapabilmenizi de sağlayacaktır. Ayrıca işsizlik yönünden büyük önemi bulunan bu sistem kişilerin sürekli istihdam sağlamasını da amaçlamaktadır. Eğitim hayatının iş piyasasına göre şekillenmesini sağlayan adımlar içerir. Bu sayede eğitim hayatı devam eden bireylerin uluslararası yeterlilik belgesi beraberinde daha sağlam başlangıçlar yapabilmesi mümkün olmaktadır.
Mesleki Yeterlilik Belgesi
Mesleki yeterlilik belgesi bir mesleğe uygun olup olmadığınızı ölçen belgeye verilen isimdir. Herhangi meslek türüne ilişkili olarak kişilerin yaptığı iş üzerine sınava tabii tutulması ile verilen belgedir. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile kanun hükmündeki kararnamelerde değişiklikler olduğu bilinmektedir. Önceden zorunlu tutulmayan bu belgelerin 2022 yılı beraberinde zorunlu tutulduğu bilinmektedir. En az lisans düzeyi gerektiren ve belli meslekler haricindeki tüm meslekleri kapsamaktadır. Mesleki yeterlilik kapsamı dışında tutulan meslek türleri ise şu şekilde sıralanmaktadır.
- Tabiplik
- Diş hekimliği
- Ebelik
- Hemşirelik
- Veterinerlik
- Eczacılık
- Mimarlık
- Mühendislik
- Lisans düzeyi gerektiren meslekler
Yukarıda sıralanan meslek grupları haricindeki tüm mesleklerde aranan mesleki yeterlilik belgesi uzun yıllar istihdam sağlayacak ve uzmanlığı öne çıkaracak belge olarak kabul görmektedir. Yapılan değişiklikler beraberinde iş dünyasına yönelik belge zorunluluğu gerektiren meslek türleri de öne çıkmış oldu. Konuya örnek verme açısından her insanın elektrikçilik mesleğini yapamayacağı gibi kaynakçılık veya aşçılık ta yapamayacağı bilinmektedir. Bu durum sadece bir örnektir. Kişinin belge almaya hak kazanması demek o mesleği başarı ile icra ettirebilmesi şeklinde yorumlanır. Bu yüzden mesleki yeterlilik belgesi önemli yer tutuyor olup yıl itibariyle aranan şartlardan biri haline dönüşmüştür.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkacak tebliğler beraberinde belirtilecek mesleklere dayalı tebliğlerin yayımlanma tarihi sonrasında 1 yıllık süreçte Mesleki yeterlilik kurumu tarafından düzenlenecek esasa göre kişilerin çalıştırılmayacağı bilinmektedir. Aranan bir şart haline dönüşen bu durum iş istihdam durumunu da yeniden düzenleyecektir. Meslekler yönünde bilgi sahibi olmayan veya vasıfsız şekilde nitelendirilen kişilerin bu anlamda zorluk yaşayacağı şüphesiz önemli gerçeklerden biri olup belgeyi almış kişiler içinse daha kolay iş hakkı elde etme durumu öne çıkacaktır.
Mesleki Yeterlilik Kurumu
Mesleki yeterlilik kurumu belli mesleklere dayalı şirketlerin talebi veya çalışan kişilerin başvuru beraberinde belge alma amaçlı başvurulması gereken yerdir. Kişilerin iş hayatına yönelik ihtiyaç duyacağı mesleki yeterlilik belgelerinin mesleki yeterlilik kurumu tarafından onay verilerek verildiği bilinmektedir. Fakat bazı mesleklerde bu şart aranmamaktadır. Şartın aranmadığı meslek grupları ise şu şekilde sıralanır.
- Uzman erbaş
- Sözleşmeli erbaş
- Erler
Yukarıda belirtilen meslek grupları 1.ci fıkraya göre mesleki yeterlilik belgesinin aramadığı meslek türleridir. Bakanlık tarafından belirtilen meslek gruplara dayalı o meslekleri yapan kişilerin yayınlanma tarihinden 1 yıl sonraki süreçte belgeyi alması zorunludur. Aksi halde çalışanların işine son verileceği bilinmektedir. Daha net ifade ile zorunluluk kapsamındaki hükümlere uymayan işverenlere Çalışma ve İş Kurumu il müdürü tarafından her çalışan için ceza verileceği bilinmektedir. 2022 yılı için bu cezanın kişi başı tutarı 1414,17TL olarak belirlenmiştir. Bu yüzden mesleki yeterlilik kurumu tarafından verilen belgenin işverenlerin adımlarıyla çalışanlarına aldırması gereklidir.
Meslek hayatı ve iş hayatı kapsamında önemli yer tutmaya başlayan ve aranan şartlar bakımından kullanılan bu durum kişilerin hayatını da bütünsel şekilde etkilemektedir. Genel bakımdan iş istihdamında önemli yer tutacak bu durum iş başvurularında dahi aranan özellik olacaktır. Belge sahibi olmayan kişilerin çalıştırılmayacağı bilinirken mesleki yeterlilik belgesine sahip olan bireylere öncelik verileceği bilinmektedir. Bu yüzden uzun soluklu kariyer hayatı için gerekli olduğu bilinmektedir.
Mesleki yeterlilik kurumu kişilere yönelik ölçme, değerlendirme, analiz ve sınav yaparak belge verilmesini öngörmektedir. Yani başvuru yapar yapmaz uygun görülme durumu yoktur. Öncelikle kurum tarafından yapılan incelemeler doğrultusunda uygun olup olmadığınız saptanır. Sonrasında sınava ve kriterlere tabii tutularak belge almaya hak kazanırsınız. Özel sektörde çok fazla aranılan bu durum günümüz şartlarında daha da önemli yer tutmaya başlamıştır. Bir besleği bilmenin yeterli olmadığı gibi yapılması gereken görevler ve alınması gereken belge zorunluluğu da dikkat çekmektedir. Aslında bu durum çalışanlar ve işverenler için son derece olumlu bir şeydir. Sorunsuz bir iş hayatı sürdürülmesini ve sorunsuz işler yapılmasını sağlamaktadır.
